Có khoảng 15 chủng loại khác nhau của cúm gia cầm thường nhiễm ở các loài lông vũ trên toàn thế giới. Bệnh dịch hiện nay xuất phát chủ yếu từ chủng H5N1; chủng này có khả năng lây rất cao ở loài có lông vũ và tỉ lệ chết là khá cao.
Không giống như nhiều chủng khác của virus cúm gia cầm; H5N1 có thể lây nhiễm sang người. Đồng thời có thể gây tử vong. Cúm gia cầm không giống như SARS (hay còn gọi là hội chứng viêm đường hô hấp cấp). Mặc dù triệu chứng có phần giống nhau; nhưng SARS gây ra do các loại virus hoàn toàn khác.
Tại sao cúm gia cầm đáng lo ngại?
Virus cúm luôn không ổn định và có khả năng đột biến ; lý do là chúng lây nhiễm từ động vật này sang động vật khác. Các nhà khoa học lo ngại rằng; virus cúm gia cầm có thể tiến hóa thành một dạng dễ lây từ người sang người;
Điều này có thể xảy ra nếu một người nào đó đã bị nhiễm virus cúm người sau đó lại nhiễm virus cúm gia cầm. Hai loại virus này sẽ tái tổ hợp trong cơ thể bệnh nhân; gây ra một virus lai có thể lây lan nhanh từ người sang người.
Lây truyền
Tại các vùng nông thôn; virus H5N1 lây lan nhanh chóng từ các trang trại gia cầm nội địa qua phân gà và chim hoang dã. Virus này có thể sống bốn ngày ở nhiệt độ 22oC và hơn 30 ngày ở 0oC. Nếu ở băng, chúng có thể sống vô thời hạn.
Vì vậy; khi có dịch bệnh, một số người đã mắc bệnh cúm gia cầm do tiếp xúc trực tiếp với gia cầm hoặc phân gia cầm bị bệnh.
Người nhiễm virus cúm gia cầm có thể lây sang người khác, mặc dù bệnh này thường nhẹ ở người lây từ người hơn người bị nhiễm trực tiếp từ gia cầm. Nếu virus đột biến và phối hợp với virus cúm người; virus mới sẽ lây từ người sang người như sự lây lan virus cúm người.
Lịch sử
Dịch bệnh cúm gia cầm hiện nay khác với một vụ dịch gần đây nhất mà chính thức chưa thể kìm chế được sự lây lan. Một vụ dịch ở Hồng Công năm 1997 là lần đầu tiên virus lây từ động vật sang người; nhưng nhanh chóng được kìm chế.
Tổng cộng có tới 18 người nhập viện và có sáu người chết. Có khoảng 1,5 triệu con gà đã bị tiêu huỷ để loại trừ nguồn virus. Không giống với mối lo ngại dịch bệnh vào năm 1997; vụ dịch này đã lan nhanh tới các nước châu Á, làm gia tăng khả năng virus tiếp xúc với người ở nhiều địa điểm.
Triệu chứng
Cúm gia cầm có thể gây một loạt các triệu chứng ở người. Một số bệnh nhân có đau họng, đau cơ; sốt. Một số người khác bị đau mắt; viêm phổi; cùng với đó là bệnh hô hấp cấp nguy kịch và các biến chứng nặng nguy hiểm (suy tim; khó thở…)
Điều trị
Hiện thế giới đãphát minh ra thuốc chống cúm có thể được dùng cả để phòng ngừa người nhiễm cúm gia cầm và để điều trị những người đã nhiễm cúm gia cầm.
Virus dường như kháng với hai thuốc chống cúm cũ là amantadin và rimantadin. Tuy nhiên; các thuốc chống cúm mới hơn Tamiflu và Relenza hy vọng sẽ có tác dụng và được cung cấp đủ nếu có dịch xảy ra.
Hiện nay chưa có vaccin đặc trị cúm gia cầm; mặc dù các nhà khoa học đang nghiên cứu triển khai. Cần một vài tháng để hoàn thành và không thể có để dùng cho người để ngăn ngừa nếu xảy ra dịch cúm này ở người.
Phòng ngừa
Loại trừ nhanh virus H5N1 ở gia cầm và các động vật khác nhiễm bệnh là cần thiết để ngăn ngừa vụ dịch lớn.
WHO đã khuyến nghị nên tiêu huỷ gia cầm bị nhiễm bệnh hoặc gia cầm tiếp xúc với gia cầm nhiễm bệnh. Mục đích là để ngăn ngừa virus lây lan và giảm nguy cơ lây nhiễm.
Tuy nhiên, WHO cũng cảnh báo là phải có các biện pháp an toàn; để ngăn ngừa virus tiếp xúc với người làm công việc tiêu hủy
Nguồn nhandan.com.vn
Lê Dung
