Bệnh đầu đen hay còn gọi là bệnh viêm gan ruột truyền nhiễm ở gà. Bệnh kén ruột thừa do một loại đơn bào được gọi với tên khoa học là Histomonas Meleagridis. Ký sinh ở gan, dạ dày và ruột thừa (manh tràng) gây nên.
Nguyên nhân
Chúng có bốn dạng tồn tại. Dạng xâm nhiễm ở manh tràng (ruột thừa) có thể phân lập. Dạng sinh dưỡng ở các tổn thương ruột, gan (có thể phân lập và giao tử). Dạng lưới hay dính với nhau tạo ra các thể lưới và hợp bào ở gan. Dạng hình thoi trong lòng ruột thừa và nga ba hồi manh tràng.
Vì bệnh do Histomonas gây nên được gọi với tên khoa học là Histomonosis. Cũng vì các biến đổi đặc trưng tập trung song hành ở gan và ruột và bệnh lại có tính lây lan nhanh. Nên bệnh còn có tên là bệnh viêm hoại tử ruột gan (Infectious Enterohepatitis).
Ở Việt Nam do những biến đổi đặc trưng tạo kén ở ruột thừa nên bà con thường gọi là bệnh kén ruột.
Phương thức lây nhiễm
Bệnh lây lan thường qua đường miệng, ăn uống phải trứng giun kim (Heterakis Gallinae) có chứa Histomonas.
– Bệnh lây nhiễm thông qua đường ăn uống bởi thức ăn, nước uống, chất độn, môi trường bị nhiễm trứng giun kim Heterakis Gallinae đã chứa mầm bệnh. Sau khi gà bị nhiễm và qua quá trình lớn lên gà lại thải mầm bệnh ra môi trường bên ngoài qua hai cách. Qua trứng giun kim và thải trực tiếp qua phân.
– Sau khi ra môi trường bên ngoài trứng giun kim lại tiếp tục bị giun đất ăn. Và căn nguyên được bảo tồn trong giun đất trong thời gian rất lâu. Gà lại ăn giun đất và tiếp tục tái nhiễm. Đây chính là nguyên do sâu xa để bệnh đầu đen lưu trữ trong thời gian rất dài tại cơ sở chăn nuôi,. Là lý do cơ bản để gà bị tái nhiễm và bệnh cứ lặp đi lặp lại sau khi đã được điều trị khỏi.
Đặc điểm dịch tễ
– Gà từ 2 đến 3 tuần tuổi đến ba đến bốn tháng dễ bị bệnh nhất. Nhưng gà lớn hơn vẫn có thể bị bệnh.
– Bệnh hay nổ ra vào những tháng nóng ẩm cuối xuân, hè và đầu thu. Đối với gà lớn bệnh nổ ra cả trong mùa đông.
– Tất cả các loại giống gà đều có khả năng mắc bệnh, gà tây mẫn cảm nhất.
Triệu chứng bệnh
– Gà đột nhiên sốt rất cao 43 đến 44 độ C. Tuy nhiên lại cảm thấy rét nên đứng im, rụt cổ, dạng rộng chân, mắt nhắm nghiền, xù lông kèm theo run rẩy. Một số gà giấu đầu vào nách cánh. Tìm chỗ đứng có ánh sáng mặt trời hoặc dưới bóng điện để sưởi.
– Mức độ ăn giảm, uống nhiều nước, tiêu chảy phân loãng vàng trắng hoặc vàng xanh. Khi sắp chết thì bỏ ăn, mào thâm tím.
– Mào thâm tím, da mép và da vùng đầu xanh xám thậm chí xanh đen, vì vậy bệnh có tên là bệnh đầu đen.
– Bệnh kéo dài 10 đến 20 ngày nên gà vô cùng gầy. Trước khi chết thân nhiệt gà giảm xuống tới 39 đến 38 độ C.
– Gà bệnh chết rải rác và hay chết về ban đêm, mức độ chết không ồ ạt nhưng sự chết kéo dài lê thê. Khiến cho người chăn nuôi cảm giác bệnh không nguy hiểm lắm. Thực chất cuối cùng gà chết đến 85 đến 95%.
Bệnh tích
Bệnh tích tập trung ở gan và manh tràng
– Gan sưng to gấp 2 – 3 lần, bị viêm xuất huyết hoại tử. Ban đầu trên bề mặt gan có các đốm đỏ thẫm làm cho gan lổ đổ như đá hoa cương. Tiếp theo đó biến thành ổ hoại tử màu trắng hình hoa cúc như ổ lao hoặc như khối u của Marek.
– Ruột thừa (manh tràng) bị viêm sưng, thành ruột thừa bị dày lên gấp nhiều lần. Trong chất chứa có nhìn thấy lẫn máu nhớt như máu cá. Hoặc màu nâu giống như bệnh cầu trùng hoặc tạo thành kén rắn chắc màu trắng. Từ đấy người chăn nuôi gọi là bệnh kén ruột.
Trong nhiều trường hợp thấy ruột thừa phình rất to dính chặt vào cá cơ quan nội tạng khác. Nhiều lúc còn thấy manh tràng bị viêm loét thủng rò rỉ chất chứa vào lòng bụng gây nên viêm phúc mạc nặng khiến gà chết nhanh
Bệnh đầu đen dễ bị bội nhiễm với bệnh cầu trùng, viêm ruột hoại tử và bệnh ký sinh trùng máu do Leucocytozoone.
Xem thêm: Cách nhận biết và xử lý khi phát hiện gà nhiễm bệnh ORT
Trích từ gathavuon.net
Mỹ Hẹn
